มะดัน ภาษาอังกฤษ Madan (ตรงตัว) มะดันจัดอยู่ในวงศ์ Clusiaceae (Guttiferae) เช่นเดียวกันกับกระทิง
ติ้วเกลี้ยง ติ้วขน ชะมวง บุนนาค มะพูด มังคุด รงทอง ส้มแขก และสารภีนอกจากนี้มะดันยังมีชื่อเรียกอื่นๆ อีกว่า
ส้มมะดัน ส้มไม่รู้ถอย
ประโยชน์ของมะดัน
- ประโยชน์ของมะดัน ช่วยในการผลัดเซลล์ผิวได้ เพราะมีสารกลุ่ม AHA และ BHA โดยได้การนำมาใช้ในวงการเครื่องสำอาง ใช้เป็นส่วนผสมในสบู่โทนเนอร์ ครีมบำรุงผิว เป็นต้น
- มีการนำมะดันมาทำเป็นน้ำหมักชีวภาพแล้วกรองเอาน้ำมาใช้ บ้างก็ใช้ปรุงในเครื่องดื่ม บ้างก็นำไปใช้ทำเป็นโทนเนอร์เช็ดหน้า
- ประโยชน์มะดัน ผลใช้รับประทานเป็นผลไม้สด โดยจิ้มกับพริกเกลือ
- ผลสามารถนำไปแปรรูปเป็น มะดันแช่อิ่ม หรือ มะดันดองแช่อิ่ม
- ผลมีรสเปรี้ยวจัดใช้แทนมะนาวได้ เช่น การตำน้ำพริก น้ำพริกลงเรือ น้ำพริกทรงเครื่อง น้ำพริกสับกากหมู หรือใช้ใส่ในแกงที่ต้องการความเปรี้ยวอย่างแกงส้มหรือต้มยำ เป็นต้น
- ยอดอ่อนและใบอ่อนใช้รับประทานเป็นผักได้
- ยอดอ่อนนำมาใส่ต้มปลา ต้มไก่ จะให้รสเปรี้ยวแทนมะนาวได้และยังทำให้มีรสชาติของอาหารหวานและหอมขึ้นด้วย
- กิ่งของมะดันนำมาใช้หนีบไก่ปิ้ง หรือไก่ปิ้งไม้มะดัน จะช่วยทำให้มีกลิ่นหอมน่ารับประทานยิ่งขึ้น
- ต้นมะดัน เป็นไม้ที่ทนน้ำท่วมขังได้ดีมากที่สุดชนิดหนึ่ง มันจึงเหมาะถ้าจะปลูกไว้ในบริเวณที่อาจเกิดน้ำท่วม
- ต้นมะดันมีทรงพุ่มที่สวยงาม จึงเป็นต้นไม้ที่สามารถใช้ประดับสถานที่ได้เป็นอย่างดี
สรรพคุณของมะดัน
- ในทางเภสัชวิทยาพบว่ามะดันมีสารสำคัญซึ่งมีฤทธิ์ช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเนื้องอกได้
- สรรพคุณมะดัน ผลช่วยแก้อาการคอแห้ง ช่วยทำให้ชุ่มชื่นคอ (ผล)
- ใบและรากปรุงเป็นยาต้มรับประทานแก้กระษัย (รก,ราก,ใบ,ผล,เปลือกต้น
- ใบปรุงเป็นยาต้ม ช่วยขับฟอกโลหิต (รก,ราก,ใบ,ผล,เปลือกต้น)
- ช่วยแก้เบาหวาน (ราก)
- มะดัน สรรพคุณช่วยรักษาไข้หวัด (รก,ราก,ใบ,ผล,เปลือกต้น)
- ช่วยแก้ไข้ทับระดู (รก,ราก,เปลือกต้น)
- ช่วยแก้อาการหวัด (ใบ)
- ช่วยแก้อาการไอ ด้วยการทำเป็นยาสูตรดองเปรี้ยวเค็ม (ใบ,ผล)
- ใช้เป็นยาแก้เสมหะ เสมหะพิการ กัดเสมหะในลำคอได้เป็นอย่างดี หรือจะปรุงเป็นยาต้มกินก็ได้ (รก,ราก,ใบ,ผล,เปลือกต้น)
- สรรพคุณของมะดัน ผลใช้ทำเป็นยาดองเปรี้ยวเค็ม ช่วยฟอกเสมหะ ล้างเสมหะ (ผล)
- ผลมะดันนำมาดองน้ำเกลือ ใช้รับประทานเพื่อแก้อาการน้ำลายเหนียว หรือเป็นเมือกในลำคอ (ผล)
- ใช้เป็นยาระบายอ่อน โดยปรุงเป็นยาต้ม (ราก)
- ช่วยขับปัสสาวะ (ราก,ใบ)
- ใบมะดัน และรากปรุงเป็นยาต้มช่วยแก้ระดูเสียในสตรี แก้ประจำเดือนมาไม่ปกติ หรือจะทำเป็นยาดองเปรี้ยวเค็มก็ได้เช่นกัน (ราก,ใบ,ผล)
วิธีการปรุงเป็นยาต้ม ด้วยการใช้ใบหรือผลประมาณ 1 กำมือ ใส่น้ำพอท่วมยา แล้วต้มให้เดือดประมาณ 10 นาที และบางตำราบอกให้ต้มแบบไม่ใช้ไฟแรง ให้น้ำค่อยเดือดๆ และต้ม 3 ส่วน เคี่ยวจนเหลือ 1 ส่วน โดยขนาดที่รับประทานคือ ครึ่งแก้วถึงหนึ่งแก้ว (125-250 cc) สรรพคุณช่วยแก้กระษัย ฟอกโลหิต ฟอกประจำเดือน เป็นยาระบายอ่อนๆ แต่สำหรับผู้ที่โรคโลหิตจางไม่ควรรับประทานอาหารหรือยาที่มีรสเปรี้ยวเพราะจะยิ่งไปกัดฟอกโลหิตมากขึ้น และอาจทำให้เกิดอันตรายต่อร่างกายได้
วิธีการทำเป็นยาดองเปรี้ยวเค็ม ด้วยการใช้ผลมะดันนำยาบดเป็นผงหยาบๆ ห่อด้วยผ้าขาวบางหลวมๆ แล้วใส่ไว้ในโหลแก้ว เติมเหล้าให้ท่วมผ้าห่อยา แช่ทิ้งไว้ประมาณ7 วัน ในระหว่างที่แช่ให้บีบผ้าห่อยาบ่อยๆ เพื่อให้ตัวยาออกมา เมื่อครบ
7 วันให้นำมารับประทานครั้งละ 1 แก้ว
Credit : Greenerald.com
